بازنشستگی در آلمان

 در کشور آلمان نیز همانند سایر کشورها، افرادی به دلیل بالا رفتن سنشان کار نمی کنند و بازنشسته می شوند. در این مقاله به توضیح قوانین بازنشستگی در آلمان، سیستم پرداخت حقوق در این دوره و قوانین موجود در این زمینه خواهیم پرداخت.

در حال حاضر فقر در دوره ی کهولت سن به یک مشکل رو به رشد در آلمان تبدیل شده است و ترس از کافی نبودن حقوق بازنشستگی برای گذراندن زندگی به خصوص برای کسانی که در طول دوران کاری درآمد مناسبی نداشته اند، یکی از دغدغه های ذهنی آنهاست؛ از این رو بهتر است است قبل از شروع مرحله بازنشستگی تدابیر لازم اندیشیده شود.

قانون بیمه بازنشستگی در آلمان

همه کارکنانی که ماهیانه بیش از از ۴۵۰ یورو درآمد دارند، تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند و بیمه بازنشستگی برای این افراد به صورت مشترک توسط کارفرما و خود شخص پرداخت می شود که  سهم کارمند از حقوق و دستمزد او کسر می شود.

همه مبالغ پرداختی بیمه توسط دولت جمع‌آوری شده و به عنوان حقوق به کسانی که در حال حاضر بازنشسته هستند پرداخت می‌شود و این روند ادامه دارد به این صورت که در هر دوره بیمه بازنشستگان توسط پرداختی بیمه نسل جوان که در حال کار کردن هستند، تامین می شود.

بیمه بازنشستگی عمومی

همانگونه که قبلا نیز اشاره شد، بیمه بازنشستگی افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی از درآمد آنها کسر می شود.

افرادی مانند کارمندان دولتی یا شاغلان کار آزاد که پرداخت این بیمه برای آنها الزامی نیست، می توانند به صورت داوطلبانه بیمه بازنشستگی عمومی پرداخت کنند.

شرایط لازم برای دریافت حقوق بازنشستگی در آلمان

برای دریافت حقوق بازنشستگی در آلمان دو شرط اصلی وجود دارد:

• رسیدن به حداقل سن قانونی بازنشستگی

حداقل سن قانونی برای بازنشستگی بسته به سال تولد افراد متفاوت است. افرادی که بعد از سال ۱۹۶۴ متولد شده اند در ۶۷ سالگی بازنشسته خواهند شد و افرادی که قبل از این سال متولد شده اند ممکن است زودتر بازنشسته شوند.

• رعایت حداقل دوره پرداخت بیمه

برای بهره مندی از حقوق بازنشستگی، فرد باید حداقل پنج سال سابقه داشته باشد و هزینه بیمه را پرداخت کرده باشد.

علیرغم وجود شرایط سنی جهت دریافت حقوق بازنشستگی، افرادی با شرایط خاص می‌توانند زودتر از رسیدن به این سن درخواست بازنشستگی کنند؛ اما ممکن است حقوق بازنشستگی آنها کمتر باشد.

افراد شامل این طرح عبارتند از:

• سالمندانی که به صورت طولانی کار کرده اند
• افراد معلول
• سالمندانی که به مدت طولانی هزینه بیمه پرداخت کردند

لازم به ذکر است افرادی که هرگز هزینه بیمه بازنشستگی را پرداخت نکرده اند و آن را به حداقل دوره پنج ساله نرسانده اند، حق دریافت حقوق بازنشستگی را ندارد.

نحوه و محل ارائه درخواست حقوق بازنشستگی در آلمان

ساکنین کشور آلمان جهت دریافت حقوق بازنشستگی در آلمان باید در زمان معین درخواست خود را حداقل ۳ ماه قبل به صورت آنلاین از طریق وب سایت یا از طریق پست به اداره بیمه بازنشستگی در آلمان ارسال کنند.

در صورت وجود سوابق کاری در سایر کشورهای اروپایی، اداره مذکور درخواست شما را به اداره بیمه کشور هایی که در آنجا کار کرده‌اید ارسال کرده و متقاضی می تواند حقوق بازنشستگی مربوط به آن سوابق را نیز دریافت کند.

این سوابق اگر در کشور های اروپایی یا کشورهای هم پیمان مانند ایسلند، لیختن اشتاین، نروژ و سوئیس باشد، تحت شرایط خاص به عنوان دوره بیمه برای فرد محسوب می شود تا حداقل دوره بیمه کشور آلمان کامل شود؛ اما حقوق بازنشستگی پرداختی کامل نخواهد بود.

بلکه هر کشور طبق قوانین رایج بازنشستگی خود حقوق بازنشستگی را پرداخت خواهد کرد. بنابراین ممکن است متقاضی چند حقوق بازنشستگی از کشورهای مختلف دریافت کنند.

اگر فردی در آلمان کار کرده باشد ولی در حال حاضر در کشور دیگری ساکن باشد باید درخواست حقوق بازنشستگی آلمانی خود را به اداره بیمه کشوری که در آن سکونت دارد بدهد.

در این صورت درخواست او توسط اداره بیمه آن کشور، به اداره بازنشستگی آلمان ارسال می شود.

لازم به ذکر است است اگر فرد به صورت دائمی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا خارج شود، حقوق بازنشستگی وی کاهش خواهد یافت .

 مدارک مورد نیاز برای درخواست بازنشستگی در آلمان

• پاسپورت یا کارت شناسایی
• شماره شناسایی مالیات
• شماره بیمه بازنشستگی متقاضی
• نام و شماره بیمه درمانی
• حساب بانکی متقاضی
• گواهی تولد فرزند (در صورت وجود فرزند)
• مدارک تحصیلی

متقاضیان هنگام تکمیل درخواست، باید همه دوره‌های کاری خود در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و هم پیمان را مشخص کنند.

اگر درخواست بازنشستگی بیش از حد دیر ارسال شود و یا بررسی پرونده به دلیل پیچیدگی آن طول بکشد، ممکن است حقوق بازنشستگی سه ماه کمتر پرداخت شود.

 کار در آلمان در دوره بازنشستگی

افرادی که مایل به کار در آلمان در دوره بازنشستگی هستند می توانند همانند سایرین به هر میزان که دوست دارند کار کنند و تمام قوانین مربوط به مالیات و بیمه های تامین اجتماعی برای آنها هم صدق می کند اما چون این افراد حقوق بازنشستگی دریافت می کنند، پرداخت هزینه بیمه بازنشستگی برای ایشان الزامی نیست و اگر به صورت داوطلبانه هزینه را پرداخت کنند در آینده منجر به افزایش حقوق بازنشستگی آنها خواهد شد.

در کشور آلمان هیچ اجباری برای بازنشسته شدن وجود ندارد. یعنی حتی اگر فرد سن بازنشستگی را کامل کرده باشد، می تواند کار کند و حتی این کار باعث افزایش مقدار حقوق بازنشستگی او به میزان نیم درصد نسبت به حقوق نرمال بازنشستگی در آینده خواهد شد.

نکته قابل توجه اینکه اگر فردی به سبب پرداخت حق بیمه به مدت طولانی، مشمول بازنشستگی پیش از ۶۷ سال شود و بخواهد به کار کردن ادامه دهد به میزان معینی (سالیانه ۶۳ هزار یورو) می تواند درآمد داشته باشد و اگر میزان درآمد از این مقدار تجاوز کند مازاد آن از حقوق بازنشستگی کسر خواهد شد.

تنها حالت بازنشستگی اجباری موجود در کشور آلمان در صورتی است که قرارداد کاری به صورت خودکار با کامل شدن سن بازنشستگی پایان یابد.

بیمه درمانی بازنشستگان

معمولاً دریافت کنندگان حقوق بازنشستگی عمومی تحت خدمات بیمه درمانی بازنشستگان (KVDR) که توسط شرکت های بیمه عمومی اعمال می‌شوند، قرار می گیرند.

اگر شخصی در نیمه دوم زندگی کاری خود، مشغول به کار بوده و حداقل ۹۰ درصد هزینه‌های بیمه را پرداخت کرده باشد، الزاماً عضو بیمه خدمات درمانی بازنشستگان خواهد بود.

در غیر این صورت فرد می تواند در شرایط خاص، به صورت داوطلبانه با پرداخت حق بیمه عضو بیمه خدمات درمانی بازنشستگان شود. میزان حق بیمه به میزان درآمد متقاضی (شامل حقوق بازنشستگی و سایر درآمدها مانند کار نیمه وقت) بستگی دارد.

بهتر است و قبل از بازنشستگی با بررسی و پرسش از شرکت بیمه درمانی خود، نسبت به امکان استفاده از این بیمه اطمینان حاصل کند.

 نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی در آلمان

مقدار حقوق بازنشستگی در آلمان برای هر فرد، به عواملی چون میزان سابقه کار او، هزینه پرداخت شده برای بیمه بازنشستگی و درآمد بستگی دارد.

هر چه قدر میزان درآمد و پرداختی بیمه بیشتر باشد، حقوق بازنشستگی نیز بیشتر خواهد بود.

در محاسبه سوابق کاری زمانهایی که فرد به هر دلیلی (از قبیل بیماری تحصیل و غیره) کار نکرده باشد و هزینه بیمه را پرداخت نکرده باشد، در نظر گرفته نخواهد شد.

جهت اطلاع پیش از موعد از میزان حقوق بازنشستگی، هر سال نامه های از بیمه بازنشستگی برای فرد ارسال می شود که در آن اطلاعاتی چون میزان حقوق بازنشستگی و زمان بازنشستگی فرد درج شده است.

اطلاعات ذکر شده با این فرض که شخص با درآمد مشابه قبل به کار خود ادامه می دهد محاسبه می گردد.

در صورتی که شخص ۲۶ ساله باشد و دارای حداقل ۵ سال سابقه کار و یا حداقل ۵۵ ساله باشد، علاوه بر برنامه سالانه، هر سه سال یک بار نامه‌ای با اطلاعات دقیق تر نیز برای او ارسال می شود.

 شماره بیمه بازنشستگی در آلمان (PVNR)

شماره بیمه بازنشستگی در آلمان یک عدد ۱۲ رقمی و قابل استفاده در تمام طول زندگی است.

بعضی از افراد زمانی که برای اولین بار شروع به کار می‌کنند یا از طریق یک جاب سنتر در یک بیمه بهداشتی سلامتی عمومی ثبت نام می شوند،  این شماره را دریافت می کند.

نوزادانی که متولد سال ۲۰۰۵ و سال‌های بعد از آن در آلمان هستند، هنگام تولد شماره بیمه دریافت می کنند.

این شماره در کارت بیمه تامین اجتماعی و نامه های اداره بیمه بازنشستگی در آلمان قابل مشاهده بوده و در صورت مفقودی از بیمه درمانی یا اداره بیمه بازنشستگی قابل دریافت است.

کمک های پایه برای بازنشستگان

افرادی که حقوق بازنشستگی دریافت نمی کنند و یا حقوق دریافتی آنها کفاف مخارج زندگی شان را نمی دهد، می توانند در صورت دارا بودن شرایط از کمکهای پایه برای پرداخت هزینه های اجاره، بیمه درمانی، پرستاری و غذا و لباس خود استفاده کنند.

 شرایط لازم جهت دریافت کمکهای پایه

• سکونت در آلمان
• دارا بودن اجازه اقامت یا شهروندی کشور آلمان
• کامل شدن سن بازنشستگی
• درآمد ماهیانه کمتر از ۸۳۸ یورو (درآمد شامل حقوق بازنشستگی و دستمزد خود شخص و همسر او می شود)

جهت دریافت کمک پایه فرد باید درخواست خود را به دفتر اجتماعی محل اقامت خود ارسال کند و این برنامه را هر سال تکرار کند.

 دریافت اقامت دائم آلمان در زمان بازنشستگی

با توجه به اینکه یکی از الزامات دریافت اقامت در آلمان توانایی پرداخت هزینه ها بدون استفاده از کمک‌های اجتماعی و جاب سنتر است، بازنشستگان در صورتی که حقوق بازنشستگی آنها در حدی باشد که نیاز به کمک دولت نداشته باشند می توانند درخواست اقامت دائم کنند.

 از کار افتادگی قبل از بازنشستگی در آلمان

اگر شخصی قبل از بازنشستگی به هر دلیلی (بیماری، حادثه و غیره) نتواند کار کند یا به اندازه بسیار کم توانایی کار کردن داشته باشد، در صورتی که واجد شرایط باشد می تواند درخواست بیمه بازنشستگی به دلیل عدم توانایی کند.

 شرایط لازم برای درخواست حقوق بازنشستگی در شرایط از کار افتادگی

• نرسیدن به سن بازنشستگی
• عدم توانایی کار تمام وقت (حداقل ۶ ساعت در روز) به صورت دائم
• پرداخت حق بیمه حداقل به مدت ۵ سال و مشمولیت بیمه های اجباری حداقل به مدت سه سال

لازم به ذکر است اگر شخص قادر به کار کردن در حرفه ای به جز حرفه خودش باشد، مشمول این نوع بیمه نمی شود.

سایر برنامه های مراقبتی و حمایتی کهنسالان در آلمان

برای تامین هزینه های زندگی در دوره کهنسالی در کشور آلمان، به جز بیمه بازنشستگی عمومی راه های دیگری هم وجود دارد که شخص با توجه به سن، درآمد، منابع مالی، وضعیت خانواده و میزان پذیرش ریسک می تواند یک یا ترکیبی است گزینه های موجود را انتخاب کند.

این راه ها عبارتند از:

 حقوق بازنشستگی شغلی

برای دریافت این بیمه شخص در دوران کار مقدار مشخصی از درآمد را در حسابی پس انداز می کند و کارفرما ماهیانه مقداری را به آن اضافه می کند.

این بیمه در آینده در کنار حقوق بازنشستگی به شخص کمک خواهد کرد.

حقوق بازنشستگی روروپ (Rürup- Rente)

این برنامه شامل کمک های دولتی است که به افراد کمک می کند با استفاده از برنامه های صرفه جویی در دوران کاری به میزان بیشتری پس انداز کنند. این برنامه به جهت عدم قابلیت اجرا برای عموم ارزش زیادی ندارد و بیشتر برای افراد دارای شغل آزاد کاربرد دارد.

 حقوق بازنشستگی ریستر (Riester)

در این برنامه شخص ماهیانه مقدار مشخصی از درآمد خود را در حساب بازنشستگی خود پس انداز می کند و دولت نیز ماهیانه مقداری به این حساب اضافه می کند و می تواند از این پول در زمان لازم استفاده کند. این برنامه برای همه افرادی که بیمه تامین اجتماعی پرداخت می‌کند قابل استفاده است و به خصوص برای افرادی با درآمد پایین و دارای فرزند کاربرد زیادی دارد.

سرمایه گذاری خصوصی

اگر فرد در زمان کار درآمد خود را به صورت سود آور ( خرید سهام یا املاک و …)  سرمایه گذاری کند، می تواند در آینده از این پول یا درآمد آن استفاده کند.