تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان در رشته های پرطرفدار

تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان همواره به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین گزینه‌ها برای ادامه تحصیل شناخته می‌شود. دانشگاه‌های آلمانی در مقطع کارشناسی ارشد دارای تنوع رشته‌ای گسترده ای هستند به طوریکه لیست رشته های کارشناسی ارشد در آلمان کلیه حوزه های تحصیلی را پوشش میدهد. در بسیاری موارد، امکان تحصیل رایگان در مقطع کارشناسی ارشد آلمان نیز وجود دارد. همچنین، برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر، شرایط سنی کارشناسی ارشد در آلمان انعطاف‌پذیرتر است و این امر فرصت‌های تحصیلی را برای افراد در سنین مختلف فراهم می‌آورد. بااین‌حال، چنانچه متقاضی قصد ادامه تحصیل کارشناسی ارشد در رشته غیر مرتبط در آلمان را داشته باشد، ممکن است نیازمند گذراندن پیش‌نیازهایی باشد که از سوی دانشگاه مقصد تعیین می‌گردد.

برای موفقیت در فرآیند درخواست پذیرش و بهره‌مندی از شرایط تحصیل رایگان در مقطع کارشناسی ارشد آلمان، اطلاع از آخرین مقررات و مدارک لازم برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان اهمیت بسزایی دارد. بنابراین در این مقاله قصد داریم، شما را با شرایط تحصیل فوق لیسانس در آلمان بیشتر آشنا کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

 

با یک مشاوره رایگان و حرفه‌ای، بهترین مسیر تحصیلی در خارج از کشور را انتخاب نمایید. فرم ارزیابی رایگان مهاجرت را همین حالا پر کنید.

ویژگی های تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

مقطع کارشناسی ارشد آلمان (Master’s Degree) بخشی مهمی از سیستم آموزش عالی این کشور است. دانشگاه‌های دولتی و خصوصی، مؤسسات آموزش عالی تخصصی (Fachhochschulen) و برخی مدارس عالی هنر و موسیقی، برنامه‌های فوق‌لیسانس گوناگونی را در رشته‌های متعدد ارائه می‌کنند. این دوره‌ها از نظر ساختار و طول مدت تحصیل، به شیوه‌ای طراحی شده‌اند که دانشجویان علاوه بر یادگیری مبانی نظری دروس، فرصت انجام پژوهش‌ها و پروژه‌های کاربردی را نیز داشته باشند. در ادامه، جزئیات بیشتری در خصوص ویژگی‌های دوره کارشناسی ارشد آلمان ارائه می‌شود.

ساختار دروس مقطع فوق‌لیسانس آلمان ( Courseworkو Research)

ساختار دروس مقطع کارشناسی ارشد در آلمان، عموماً به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. واحدهای تئوری و تخصصی (Coursework)
   • دانشجویان موظف هستند واحدهای درسی پیشرفته و مرتبط با گرایش تخصصی خود را بگذرانند. این واحدها شامل دروس نظری، سمینارها و کارگاه‌های آموزشی می‌شود.
   • اغلب رشته‌ها در کنار مباحث تئوری، کارهای گروهی، پروژه‌های کوچک و ارائه‌های کلاسی را در بر می‌گیرند تا مهارت‌های ارائه، مدیریت زمان و کار گروهی را تقویت کنند.
2.   پژوهش و کارهای عملی-آزمایشگاهی (Research)
   • در بسیاری از دانشگاه‌ها، واحدهای پژوهشی نقش تعیین‌کننده‌ای در دوره فوق‌لیسانس دارند و دانشجویان با مشارکت در گروه‌های تحقیقاتی، هم از فضای پژوهش‌های روز دنیا آگاهی پیدا می‌کنند و هم کار عملی انجام می‌دهند.
   • دانشجویان رشته‌های تجربی، فنی و پزشکی معمولاً زمان قابل‌توجهی را در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه سپری می‌کنند.
   • در دانشگاه‌های علمی-کاربردی (Fachhochschulen) و برخی رشته‌های عملی‌تر، تمرکز بیشتری بر پروژه‌های کاربردی و ارتباط با صنعت وجود دارد.

·        ارزیابی و درجه‌بندی نمرات در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

سیستم ارزیابی در بیشتر دانشگاه‌های آلمان براساس مقیاس پنج‌درجه‌ای (1 تا 5) انجام می‌شود که 1 بهترین نمره و 5 ضعیف‌ترین نمره محسوب می‌شود. بااین‌حال، برخی دانشگاه‌ها از سیستم ECTS (حروف A تا F) یا ترکیبی از هر دو استفاده می‌کنند. دسته بندی نمرات کارشناسی ارشد در آلمان طبق استاندارد ECTS عبارت است از:

• A به معنای عملکرد عالی  (Excellent)
• B  به معنای عملکرد خیلی خوب (Very Good)
• C  نمره خوب  (Good)
• D نمره رضایت‌بخش (Satisfactory)
• E نمره قبولی حداقلی  (Sufficient)
• F نشان‌دهنده مردودی (Fail)

همچنین در سیستم قدیمی‌تر و رایج‌تر آلمان که اغلب دانشگاه‌ها همچنان از آن استفاده می‌کنند، نمرات به شکل زیر تفسیر می‌شوند:

•  1.0 تا 1.5  = عالی  (Sehr Gut)
•  1.6 تا 2.5  = بسیار خوب  (Gut)
•  2.6 تا 3.5  = خوب تا متوسط  (Befriedigend)
•  3.6 تا 4.0 =  قابل قبول  (Ausreichend)
• 4.1  تا 5.0 =  مردودی  (Nicht Ausreichend)

دانشجویان معمولاً باید میانگین نمرات قابل‌قبولی (بین 2 تا 3) کسب کنند تا واجد شرایط ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد یا ورود به مقطع دکتری آلمان شوند.

·        پایان‌نامه (Thesis) و پروژه نهایی فوق‌لیسانس در آلمان

بخش مهمی از مقطع کارشناسی ارشد در آلمان، پایان‌نامه (Master’s Thesis) یا پروژه نهایی است. این بخش معمولاً آخرین ترم تحصیلی را به خود اختصاص داده و در برخی موارد، دو ترم پایانی نیز برای تدارکات پژوهش لحاظ می‌شود. مطابق با مقررات داخلی اکثر دانشگاه ها، ویژگی پروژه ها و پایان نامه های نهایی دانشجویان فوق لیسانس در آلمان عبارت است از:

1. پایان‌نامه پژوهشی (Thesis):
   • دانشجو با نظارت یک استاد راهنما، موضوعی را برای تحقیق انتخاب می‌کند.
   • ساختار کلی شامل مقدمه، مرور ادبیات، روش‌شناسی، یافته‌ها، بحث و نتیجه‌گیری است.
   • از دانشجو انتظار می‌رود ضمن رعایت اصول اخلاق پژوهش، دستاوردهای نوآورانه یا تحلیلی ارائه کند.
   • ارائه کتبی پایان‌نامه همراه با دفاع شفاهی (Colloquium or Defense) رایج است.
2. پروژه نهایی (Project) :
   • در برخی رشته‌های کاربردی مانند مهندسی، مدیریت فناوری، علوم کامپیوتر یا طراحی، پروژه نهایی ممکن است به‌جای پایان‌نامه پژوهشی کلاسیک ارائه شود.
   • پروژه معمولاً با همکاری صنعت، بخش‌های تحقیق‌وتوسعه یک شرکت یا آزمایشگاه‌های تخصصی دانشگاهی اجرا می‌شود.
   • ارزیابی شامل گزارش پروژه و ارائه (Presentation) در حضور هیئت داوران است.

توجه داشته باشید که حجم واحد پایان‌نامه یا پروژه معمولاً بین 15 تا 30 واحد ECTS متغیر است و اهمیت زیادی در معدل نهایی دارد؛ زیرا نشان‌دهنده توان پژوهشی و قدرت حل مسئله دانشجو است.

طول دوره کارشناسی ارشد در آلمان

طول دوره‌ کارشناسی ارشد در آلمان معمولاً بین یک تا دو سال (معادل دو تا چهار ترم تحصیلی) متغیر است. این تفاوت زمانی عمدتاً بسته به رشته تحصیلی، دانشگاه ارائه‌دهنده و برنامه درسی مشخص می‌شود. برخی رشته‌های فنی، علوم طبیعی یا پزشکی ممکن است بسته به میزان واحدهای عملی و پژوهشی، تا چهار ترم کامل زمان نیاز داشته باشند. در مقابل، رشته‌های مدیریتی یا علوم انسانی گاهی در سه ترم تحصیلی نیز به پایان می‌رسند.

•  Master of Arts (M.A.) یا Master of Science (M.Sc.)  عموماً دو ساله (120 واحد ECTS)
• Master of Engineering (M.Eng.)  بیشتر در حوزه فنی-مهندسی و کاربردی ارائه شده و می‌تواند بسته به پروژه‌های عملی، یک‌ساله (60 واحد ECTS) یا دو‌ساله (120 واحد ECTS) باشد.
•  Master of Business Administration (MBA) ممکن است یک‌ساله یا دوساله طراحی شود و حاوی دوره‌های فشرده کارورزی باشد.

از آنجا که هر ترم تحصیلی در آلمان معمولاً شامل 30 واحد ECTS است، تعداد واحدها و زمان کل دوره همواره باهم ارتباط مستقیم دارند.

زمان بندی و تقویم آموزشی مقطع کارشناسی ارشد آلمان

پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد آلمان عموماً برای دو ترم اصلی انجام می‌شود:

ترم زمستان (Wintersemester)

• زمان شروع ترم: معمولاً اوایل مهر یا اواسط مهر (اکتبر).
• مهلت‌های درخواست پذیرش: بسته به دانشگاه، از بهار (اردیبهشت/خرداد) تا اواسط تابستان (تیر/مرداد) متغیر است.

ترم تابستان  (Sommersemester)

• زمان شروع ترم: معمولاً فروردین یا اردیبهشت (آوریل).
• مهلت‌های درخواست پذیرش: اغلب از اوایل پاییز (مهر/آبان) تا اواخر پاییز (آذر/دی) متغیر است.

بااین‌حال، برای برخی رشته‌ها یا دانشگاه‌های خاص، امکان اخذ پذیرش فقط در ترم زمستان فراهم است؛ بنابراین دانشجویان باید وب‌سایت هر دانشگاه و راهنمای رسمی همان دوره را بررسی کنند تا از مهلت‌های دقیق و الزامات مربوطه آگاه شوند. همچنین می توانند از مشاوره رایگان مشاورین موسسه مهاجرتی اریکا در این زمینه کمک بگیرند.

شرایط تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

شرایط تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان (Master) به‌طور کلی از سوی دانشگاه‌ها تعیین می‌شود، اما چارچوب کلی این ضوابط بر اساس مقررات آموزش عالی آلمان و نهادهای رسمی همچون «سرویس تبادلات آکادمیک آلمان (DAAD) و وبسایت‌های رسمی نظیر (Study in Germany) و (Uni-Assist) مشخص می‌گردد. در ادامه، اطلاعات جامع و دقیقی پیرامون شرایط تحصیل، انواع پذیرش و محدودیت‌های موجود ارائه می دهیم.

1. شرایط عمومی تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

• مدرک کارشناسی معتبر

شرط نخست برای ورود به دوره کارشناسی ارشد در آلمان، داشتن مدرک کارشناسی (یا معادل آن) از یک دانشگاه معتبر است. دانشگاه صادرکننده مدرک باید در سامانه آنابین (Anabin) یا پایگاه‌های ارزیابی مدارک مورد تأیید دولت آلمان دارای رتبه  H+ یا معادل آن باشد.

• اثبات مهارت زبانی

زبان آلمانی: برای رشته‌هایی که به زبان آلمانی تدریس می‌شوند، قبولی در آزمون‌های معتبر زبان آلمانی مانند DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang) یا TestDaF ضروری است. غالباً سطح B2 یا C1 مورد نیاز است.

زبان انگلیسی: برای رشته‌های انگلیسی‌زبان، ارائه مدرک آیلتس (IELTS)، تافل (TOEFL) یا سایر آزمون‌های بین‌المللی مورد تأیید دانشگاه الزامی است. حدنصاب نمره آزمون زبان انگلیسی در هر دانشگاه می‌تواند متفاوت باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان به زبان انگلیسی، به مقاله تحصیل در آلمان به زبان انگلیسی مراجعه فرمایید.

• اثبات تمکن مالی

اثبات تأمین هزینه‌های زندگی و تحصیل برای اخذ ویزای دانشجویی آلمان لازم است. به‌طور معمول، اداره مهاجرت آلمان مبلغی به‌عنوان تمکن مالی تعیین می‌کند که می‌بایست در یک حساب بلوکه‌شده (Sperrkonto) یا از طریق ارائه نامه‌های حمایتی معتبر نشان داده شود. این مبلغ 11،904 یورو در سال می باشد (2025).

برخی دانشگاه‌ها ممکن است آزمون ورودی، مصاحبه علمی یا ارائه توصیه‌نامه‌های اساتید را نیز برای پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد الزامی کنند. همچنین، رشته‌های خاصی مانند هنر، معماری و موسیقی دارای آزمون عملی یا ارزیابی نمونه‌کار (Portfolio) هستند.

2. شرط معدل برای تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان

در مقررات کلی آلمان، معدل مشخص و یکنواختی برای پذیرش در همه دانشگاه‌ها تعیین نشده است. هر دانشگاه بر اساس سطح علمی و رقابت رشته مربوطه، حداقل معدل پذیرش را مشخص می‌کند. اما به طور کلی، بسیاری از دانشگاه‌ها معدل متقاضی را به سیستم نمره‌دهی آلمانی (معمولاً بین ۱ تا ۴) تبدیل می‌کنند تا با معیار داخلی خود انطباق دهند. غالباً معدل آلمانی ۲.۵ یا بهتر (معادل «ب: خوب» در بسیاری از سیستم‌ها) به عنوان حداقل معل پذیرش در نظر گرفته می‌شود؛ با این حال، برخی رشته‌ها یا دانشگاه‌های سطح بالا ممکن است معدل‌های نزدیک‌تر به ۲ یا حتی ۱.۵ درخواست کنند.

3. شرایط سنی کارشناسی ارشد در آلمان

محدودیت سنی خاصی برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان وجود ندارد. بدین معنی که دانشگاه‌ها عموماً افراد را به دلیل سن بالا رد نمی‌کنند؛ بلکه مهم توانایی علمی و انگیزه متقاضی است.

البته توجه داشته باشید که هرچند خود دانشگاه‌ها محدودیت سنی رسمی اعمال نمی‌کنند، اما در روند دریافت ویزای دانشجویی، ممکن است اداره مهاجرت درباره انگیزه و برنامه تحصیلی افرادی که فاصله طولانی از دوران تحصیل قبلی خود دارند، کنجکاوی داشته باشند. ارائه توضیح منطقی درباره وقفه تحصیلی و برنامه آینده، در این شرایط اهمیت دارد.

مدارک لازم برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

در فرآیند اخذ پذیرش در آلمان و دریافت ویزای دانشجویی برای مقطع کارشناسی ارشد، شما باید مدارک مختلفی را ارائه دهید. مدارک مورد نیاز برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان عبارت‌اند از:

مدارک هویتی:

• گذرنامه معتبر: گذرنامه باید حداقل تا پایان دوران تحصیل (به‌علاوه چند ماه بیشتر) اعتبار داشته باشد. در صورت داشتن ویزاهای قبلی (شنگن یا سایر کشورها) بهتر است کپی آن‌ها نیز به پرونده اضافه شود.
• دو قطعه عکس بیومتریک: عکس‌ها باید مطابق استانداردهای عکس پاسپورتی آلمان (تمام‌رخ، پس‌زمینه روشن و بدون روتوش) باشند.

مدرک های پذیرش:

• فرم درخواست ویزای دانشجویی: اطلاعات دقیق هویتی، هدف تحصیل، رشته و دانشگاه در این فرم درج می‌شود.
• نامه پذیرش از دانشگاه: باید نامه رسمی پذیرش از دانشگاه یا کالج معتبر آلمانی داشته باشید. این نامه تأیید می‌کند که شما واجد شرایط تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان هستید.
• مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی: بر اساس توصیه‌های سفارت آلمان، معمولاً از تاریخ آزمون زبان نباید بیش از یک تا دو سال گذشته باشد.
• انگیزه‌نامه ( Statement of PurposeیاLetter of Motivation ): که باید در آن توضیح دهید چرا آلمان و دانشگاه مورد نظر را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده‌اید، اهداف تحصیلی و حرفه‌ای شما چیست و چگونه رشته انتخابی به آینده شغلی‌تان کمک می‌کند.
• ارائه رزومه یا CV به‌روز: باید سوابق تحصیلی، پژوهشی، کاری و مهارت‌های مرتبط با رشته در این رزومه ذکر شود.

اسناد وضعیت اجتماعی:

• مدرک اثبات وضعیت مدنی: بسته به شرایط فردی، ممکن است لازم باشد مدارکی نظیر شناسنامه، گواهی ازدواج، شناسنامه فرزندان یا گواهی فوت همسر ارائه دهید.
• اثبات محل اقامت در آلمان: ارائه سند یا مدرکی مبنی بر این‌که در طول دوران تحصیل در کشور آلمان محل زندگی مشخص (خوابگاه دانشجویی، آپارتمان اجاره‌ای و …) دارید. این مورد می‌تواند به‌صورت قرارداد اجاره یا نامه تأیید خوابگاه باشد.
• بیمه درمانی معتبر: بر اساس قوانین آلمان، تمامی دانشجویان خارجی موظف به داشتن بیمه درمانی معتبر هستند. این بیمه باید کل مدت اقامت شما در آلمان را پوشش دهد. بیمه‌های دانشجویی بین‌المللی یا شرکت‌های بیمه آلمان مورد تأیید سفارت هستند. در صورتی که هنوز موفق به اخذ بیمه دانشجویی طولانی‌مدت نشده‌اید، داشتن بیمه موقت حداقل ۳ ماهه برای ارائه در زمان درخواست ویزا معمول است. اما پس از ورود به آلمان می‌بایست بیمه درمانی دانشجویی (Public Health Insurance) اخذ کنید.

گواهی های تحصیلی کارشناسی و ریز نمرات

• ارائه گواهی رسمی مدرک کارشناسی A. یا .B.Scاز دانشگاه معتبر (داخل یا خارج از آلمان) به‌همراه ریز نمرات الزامی است.
• داشتن حداقل معدل (GPA) که در برخی رشته‌ها معدل بالای ۱۵ (از ۲۰) یا معادل آن در سیستم‌های دیگر از شروط اصلی پذیرش است.
• سایر مدارک علمی و پژوهشی (در صورت وجود) شامل مقاله علمی، گواهی شرکت در کنفرانس‌ها یا پروژه‌های تحقیقاتی که می‌تواند شانس پذیرش شما را افزایش دهد.

انواع پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

الف) پذیرش مستقیم  (Unconditional Admission)

در صورتی که داوطلب تمام شرایط لازم (از جمله مدرک دوره کارشناسی آلمانی یا مدرک کارشناسی معتبر دیگر، سطح زبان مورد قبول، میانگین نمرات مناسب و هرگونه شرط اختصاصی دانشگاه) را به طور کامل احراز کرده باشد، پذیرش بدون قید و شرط (Unconditional) دریافت می‌کند. با این نوع پذیرش، دانشجو به محض ثبت‌نام می‌تواند در ترم تحصیلی مربوطه شرکت کند و نیاز به گذراندن دوره‌های پیش‌نیاز یا ارائه مستندات تکمیلی نخواهد داشت.

ب) پذیرش مشروط  (Conditional Admission)

چنانچه متقاضی هنوز بعضی از شرایط اصلی را کامل نکرده باشد (مانند شرکت در آزمون زبان یا گذراندن واحدهای پیش‌نیاز) ولی سایر معیارها را دارا باشد، ممکن است پذیرش مشروط دریافت کند. شرایط رایج در پذیرش مشروط شامل:

• شرط زبان: داشتن مدرک زبان آلمانی B1 یا B2 و اتمام دوره زبان آلمانی یا ارائه نمره قابل قبول تا پیش از شروع ترم یا در ابتدای آن
• واحدهای پیش‌نیاز: برخی دانشگاه‌ها از متقاضی می‌خواهند واحدهایی تکمیلی را بگذرانند تا دانش فرد به سطح مورد نیاز رشته ارشد برسد.
• تکمیل مدارک: گاه متقاضی هنوز مدرک رسمی کارشناسی را دریافت نکرده یا ریزنمرات کامل را ندارد، ازاین‌رو باید در مهلت تعیین‌شده مدارکش را تکمیل کند.

مراحل اپلای برای مقطع کارشناسی ارشد آلمان

تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان، به‌دلیل کیفیت بالای آموزش، رنکینگ ممتاز دانشگاه‌ها، و هزینه‌های مناسب یا حتی رایگان، همواره مورد استقبال دانشجویان بین‌المللی قرار گرفته است. متقاضیان باید مراحل مشخصی را جهت پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد طی کنند. در ادامه، مروری جامع بر گام‌های اصلی و الزامات مرتبط با فرآیند اپلای در مقطع ارشد آلمان ارائه می‌شود.

1. شناسایی و انتخاب رشته و دانشگاه مورد نظر
2. بررسی رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و کیفیت آموزشی
3. بررسی رشته‌های موجود
4. بررسی نوع دانشگاه و زبان تدریس
5. ارسال درخواست (اپلای) در سامانه‌های مربوطه همچون سایت My Campus و پلتفرم Uni-Assist
6. پیگیری وضعیت پذیرش و اخذ نامه قبولی
7. دریافت ویزای دانشجویی و امور اقامتی
8. درخواست ویزای تحصیلی
9. ثبت‌نام و شروع تحصیل

امکان اخذ بورسیه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

بورسیه‌های تحصیلی آلمان در مقطع کارشناسی ارشد، به‌ویژه آن‌هایی که از سوی «خدمات تبادلات آکادمیک آلمان» (DAAD) و بنیادهای معتبر آلمانی نظیر «بنیاد هاینریش بول» یا «بنیاد کنراد آدناور» ارائه می‌شوند، از جمله فرصت‌های مهم برای دانشجویان بین‌المللی به‌شمار می‌آیند. این بورسیه‌ها غالباً هزینه‌های زندگی، پرداخت شهریه دانشگاه های آلمان و در برخی موارد هزینه‌های جانبی نظیر بیمه درمانی یا سفر را پوشش می‌دهند. برخورداری از پیشینه تحصیلی قوی، تسلط مناسب به زبان (انگلیسی یا آلمانی بسته به رشته و دانشگاه)، و ارائه انگیزه‌نامه دقیق و مرتبط با اهداف تحصیلی، از ملزومات اصلی این بورسیه‌هاست. همچنین، شرایط و حوزه‌های تحت پوشش هر بورسیه بسته به رشته تحصیلی یا نهاد اعطا‌کننده متفاوت است. توصیه می‌شود، برای آگاهی از جزئیات و معیارهای پذیرش این بورسیه ها به مقاله بورسیه های تحصیلی آلمان مراجعه فرمایید.

بهترین دانشگاه های آلمان برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد

در ادامه، فهرستی از چند دانشگاه‌ برتر آلمان برای ادامه تحصیل فوق لیسانس در آلمان بر اساس جدیدترین داده‌های رتبه‌بندی QS (سال 2025) آمده است:

نام دانشگاه	رتبه جهانی در QS (2025)	شهر	ویژگی‌های شاخص
Technische Universität München (TUM)	28	مونیخ	– تمرکز قوی بر رشته‌های فنی و مهندسی – پیوندهای صنعتی گسترده با شرکت‌های مطرح آلمانی – دارای مراکز تحقیقاتی پیشرفته و متعدد
Ludwig-Maximilians-Universität München (LMU)	59	مونیخ	– یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های آلمان – شهرت جهانی در علوم انسانی، علوم طبیعی و پزشکی – همکاری‌های بین‌المللی و پژوهش‌های پیشرو
Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg	84	هایدلبرگ	– قدمت تاریخی و اعتبار بالای پژوهشی – شهرت جهانی در حوزه‌های علوم پزشکی و علوم طبیعی – همکاری نزدیک با مؤسسات تحقیقاتی معتبر
Humboldt-Universität zu Berlin	126	برلین	– پایه‌گذار سنت دانشگاه‌های تحقیق‌محور در آلمان – تمرکز بر علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم پایه – نقش کلیدی در شبکه‌های پژوهشی
Freie Universität Berlin	97	برلین	– دانشگاهی پیشرو در علوم اجتماعی، انسانی و علوم سیاسی – برنامه‌های گسترده تبادل دانشجو و همکاری‌های بین‌المللی – امکانات پژوهشی قوی
Karlsruher Institut für Technologie (KIT)	102	کارلسروهه	– قطب مهندسی و فناوری جنوب آلمان – ترکیب دانشگاه پژوهشی و مرکز ملی تحقیقات (KIT) – شهرت در رشته‌های مکانیک، برق، علوم کامپیوتر
RWTH Aachen University	99	آخن	– شهرت بالا در علوم مهندسی و فناوری – ارتباط نزدیک با صنعت و پروژه‌های تحقیقاتی کاربردی – تأکید بر برنامه‌های عملی در مقطع ارشد
Technische Universität Berlin	147	برلین	– یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های فنی آلمان – تمرکز بر مهندسی برق، رایانه و عمران – بهره‌مندی از آزمایشگاه‌ها و مراکز تخصصی مدرن
Eberhard Karls Universität Tübingen	222	توبینگن	– تخصص در علوم انسانی و پزشکی – سابقه طولانی در فلسفه، الهیات و پزشکی – دارای مراکز تحقیقاتی پیشرو در زمینه علوم اعصاب
Albert-Ludwigs-Universität Freiburg	212	فرایبورگ	– دانشگاهی میان‌رشته‌ای با تمرکز بر علوم انسانی و طبیعی – تجربه تاریخی طولانی و رتبه بالا در حوزه بیوتکنولوژی – فضای پژوهشی پویا

پرطرفدارترین رشته های تحصیلی کارشناسی ارشد در آلمان

در آلمان تنوع بسیار زیادی در رشته‌های تحصیلی وجود دارد و دانشجویان بین‌المللی می‌توانند در مقطع کارشناسی ارشد در حوزه‌های گوناگون تحصیل کنند. رشته‌های مهندسی و فناوری، علوم پزشکی و بهداشت آلمان، مدیریت و کسب‌وکار یا MBA آلمان و علوم پایه و علوم اجتماعی از محبوب‌ترین و پرتقاضاترین گرایش‌های کارشناسی ارشد در آلمان به‌شمار می‌روند. در ادامه، ضمن بررسی دلایل محبوبیت این رشته‌ها، به برخی از گرایش‌های تخصصی مرتبط نیز اشاره می‌شود.

۱ . رشته‌های مهندسی و فناوری

آلمان به دلیل داشتن دانشگاه‌های صنعتی و تحقیقاتی معتبر (نظیر دانشگاه‌های فنی برلین، مونیخ و آخن) و همچنین تعامل گسترده با صنعت، همواره بستری ایده‌آل برای رشد و توسعه رشته‌های مهندسی فراهم کرده است. نیاز مداوم صنعت آلمان به مهندسان زبده در بخش‌های خودروسازی، هوافضا، صنایع شیمیایی و رباتیک، فرصت‌های شغلی بی‌شماری برای فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها ایجاد می‌کند. از طرفی، وزارت فدرال آموزش و پژوهش آلمان (BMBF) سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در پروژه‌های تحقیقاتی و نوآوری‌های صنعتی انجام می‌دهد. ازاین‌رو دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد در حوزه‌های مهندسی و فناوری می‌توانند در پروژه‌های پژوهشی و کاربردی شرکت کنند. گرایش‌های مطرح رشته های مهندسی در مقطع کارشناسی ارشد آلمان شامل:

• مهندسی مکانیک (Mechanical Engineering)
• مهندسی برق و الکترونیک (Electrical and Electronic Engineering)
• مهندسی شیمی و مهندسی فرآیند (Chemical and Process Engineering)
• مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات (Computer Engineering, Information Technology)
• مهندسی صنایع و سیستم‌ها (Industrial Engineering)
• مهندسی هوافضا (Aerospace Engineering)
• رباتیک و هوش مصنوعی (Robotics and Artificial Intelligence)

۲ . علوم پزشکی و بهداشت

دانشگاه‌های پزشکی آلمان (نظیر دانشگاه هایدلبرگ و دانشگاه لودویگ-ماکسیمیلیان مونیخ) دارای شهرت بین‌المللی هستند و همواره در فهرست دانشگاه‌های برتر جهان قرار دارند. مراکز تحقیقاتی پزشکی، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های تخصصی تحت نظارت وزارت فدرال بهداشت آلمان (BMG) فرصت‌های فراوانی برای پژوهش و مشارکت در پروژه‌های بین‌رشته‌ای و کاربردی ارائه می‌دهند. به علاوه، با توجه به شرایط پیرشدن جمعیت و نیاز مداوم به کارشناسان حوزه پزشکی، دستیاران پزشکی، و متخصصان بهداشت، بازار کار این رشته‌ها در آلمان بسیار پررونق است. پرطرفدارترین گرایش‌های مطرح در مقطع کارشناسی ارشد در حوزه علوم پزشکی و بهداشت آلمان عبارت است از:

• بهداشت عمومی (Public Health)
• زیست‌پزشکی و علوم آزمایشگاهی (Biomedical Sciences, Laboratory Sciences)
• پرستاری پیشرفته (Advanced Nursing)
• مدیریت خدمات بهداشتی (Health Care Management)
• فیزیوتراپی و توان‌بخشی (Physiotherapy and Rehabilitation)
• تغذیه بالینی و رژیم درمانی (Clinical Nutrition and Dietetics)

۳ . مدیریت و کسب‌وکار

اقتصاد قوی، شرکت‌های چندملیتی و بازار کار پایدار، انگیزه بسیاری از دانشجویان خارجی برای تحصیل در رشته‌های مدیریت و کسب‌وکار در آلمان است. دانشجویان می‌توانند در حوزه‌هایی مانند بازاریابی، مالی، مدیریت زنجیره تأمین، کارآفرینی و منابع انسانی تخصص کسب کنند. آلمان به داشتن رویکرد کاربردی در آموزش معروف است؛ بسیاری از برنامه‌های کارشناسی ارشد در شاخه مدیریت و کسب‌وکار، همکاری نزدیکی با شرکت‌های بزرگ آلمانی و بین‌المللی دارند. گرایش‌های مطرح این زمینه در مقطع کارشناسی ارشد آلمان عبارت است از:

• مدیریت بازرگانی (Business Administration – MBA)
• مالی و بانکداری بین‌المللی (International Finance and Banking)
• بازاریابی و مدیریت برند (Marketing and Brand Management)
• مدیریت زنجیره تأمین و تدارکات (Supply Chain Management and Logistics)
• کارآفرینی و نوآوری (Entrepreneurship and Innovation)
• مدیریت منابع انسانی (Human Resource Management)

۴ . علوم پایه و علوم اجتماعی

دانشگاه‌های آلمان در شاخه علوم پایه (نظیر شیمی، فیزیک، ریاضی، زیست‌شناسی) و علوم اجتماعی (جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، علوم سیاسی و اقتصاد) از نظر کیفی در سطح بالایی قرار دارند. پروژه‌های تحقیقاتی گسترده‌ای تحت حمایت بنیاد پژوهش آلمان (DFG) و سایر نهادهای علمی داخلی و بین‌المللی اجرا می‌شوند؛ بنابراین دانشجویان می‌توانند به پژوهش‌های تخصصی و میان‌رشته‌ای بپردازند. آلمان در حوزه توسعه پایدار و سیاست‌های اجتماعی پیشرو است و فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها در سازمان‌های دولتی، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های مرتبط با فناوری‌های سبز جذب می‌شوند. گرایش‌های مطرح در مقطع کارشناسی ارشد علوم پایه در آلمان شامل:

• شیمی و علوم زیستی (Chemistry, Life Sciences)
• فیزیک و ریاضی (Physics, Mathematics)
• جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی (Sociology, Cultural Studies)
• روان‌شناسی (Psychology)
• علوم اقتصادی و سیاست عمومی (Economics and Public Policy)
• جغرافیا و محیط‌زیست (Geography, Environmental Studies)

ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان در رشته غیرمرتبط

بله، امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان، در رشته‌ غیرمرتبط از رشته کارشناسی وجود دارد، اما شرایط آن به برنامه و دانشگاه مدنظر بستگی دارد. برخی دانشگاه‌ها، با توجه به نیازهای تخصصی دوره، از داوطلبان می‌خواهند واحدهای پیش‌نیاز (مانند دروس پایه مرتبط با رشته جدید) را بگذرانند یا سوابق تحصیلی و پژوهشی مرتبط ارائه دهند. ازاین‌رو متقاضی پیش از اقدام، باید شرایط دقیق پذیرش را از طریق منابع معتبر و یا به کمک مشاورین مهاجرتی جویا شود.

رشته‌های بین‌رشته‌ای یا مدیریتی ازجمله مدیریت کسب‌وکار (MBA)، مدیریت مهندسی (Engineering Management)، علوم داده (Data Science)، یا برخی گرایش‌های علوم انسانی و فرهنگی (مانند مطالعات فرهنگی و مطالعات رسانه) گزینه‌های مناسبی برای داوطلبانی هستند که تمایل دارند رشته‌ای متفاوت از زمینه تحصیلی کارشناسی خود، در مقطع کارشناسی ارشد المان انتخاب کنند.

فرصت‌های کار پس از تحصیل کارشناسی ارشد و اخذ اقامت در آلمان

فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد آلمان می‌توانند از فرصت‌های متعددی برای یافتن شغل و در نهایت اخذ اقامت موقت یا دائم بهره‌مند شوند. در ادامه، اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه ارائه می‌شود:

امکان اخذ اجازه اقامت جهت جستجوی کار

علاوه بر امکان کار دانشجویی در طول تحصیل در آلمان، دانشجویان خارجی که تحصیلات عالی (کارشناسی یا کارشناسی ارشد) خود را در دانشگاه‌های این کشور به پایان می‌رسانند، می‌توانند به‌صورت قانونی اقامت خود را برای یافتن کار تمدید کنند. این قانون مشتمل بر اجازه اقامت پس از تحصیل (Post-Study Work Permit) است که مدت آن بسته به مقطع تحصیلی و نوع برنامه می‌تواند تا ۱۸ ماه باشد. این زمان به متقاضی فرصت می‌دهد تا به‌طور کامل در بازار کار آلمان جستجو کند، درخواست‌های استخدامی ارسال نماید، مصاحبه‌ها را پشت سر بگذارد و در نهایت پیشنهاد شغلی (Job Offer) دریافت کند.

حق اشتغال نامحدود در طول جست‌وجوی کار

افرادی که پس از فراغت از تحصیل، اجازه اقامت موقت برای جست‌وجوی کار دریافت می‌کنند، معمولاً مجاز هستند به‌صورت تمام‌وقت یا پاره‌وقت مشغول به کار شوند و یا دوره‌های کارآموزی (Internship) بگذرانند.

امکان تبدیل اقامت تحصیلی به اقامت کاری

فارغ‌التحصیلان خارجی می‌توانند در صورت یافتن شغل مناسب در رشته یا حوزه تخصصی خود، نوع اقامت دانشجویی آلمان یا جست‌وجوی کار را به اقامت کاری (کارشناسان متخصص یا نیروی کار ماهر) و یا کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card) تغییر دهند. شرایط اصلی برای دریافت کارت آبی اتحادیه اروپا شامل حداقل حقوق سالانه تعیین‌شده از سوی دولت آلمان و داشتن قرارداد کاری مرتبط با تحصیلات است.

امکان دریافت اقامت موقت و دائم

• اقامت موقت کاری (Work Permit): فرد می تواند پس از یافتن شغل متناسب با رشته تحصیلی یا تخصص وی، اجازه اقامت موقت کاری دریافت کند. مدت این اقامت معمولاً به طول قرارداد کاری یا حداکثر چهار سال بستگی دارد.
• کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card) : برای دریافت کارت آبی اتحادیه اروپا، فرد باید قرارداد کاری با حداقل حقوق معین (بر اساس آیین‌نامه سالانه‌ای که مبلغ دستمزد پایه را اعلام می‌کند) ارائه دهد. مزیت کارت آبی این است که در صورت رعایت شرایط (مدت اقامت و سطح زبان آلمانی)، فرد می‌تواند سریع‌تر از روش‌های دیگر، اقامت دائم را به دست آورد.
• اقامت دائم (Settlement Permit) : پس از چند سال کار و زندگی قانونی در آلمان (متوسط ۵ سال)، امکان تبدیل اقامت موقت به اجازه اقامت دائم (Niederlassungserlaubnis) فراهم می‌شود.

اخذ ویزای همراه برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان

دانشجویان غیراروپایی مقطع کارشناسی ارشد که در آلمان تحصیل می‌کنند، می‌توانند برای همسر و فرزندان خود تقاضای ویزای همراه (Familiennachzug) ارائه دهند. لازمه این ویزا، اثبات منابع مالی کافی برای پوشش هزینه‌های زندگی و اقامت در طول دوره تحصیل است و اغلب ارائه بیمه درمانی معتبر برای تمام اعضای خانواده نیز ضروری خواهد بود. همچنین در مواردی همسر متقاضی باید حداقل دانش زبان آلمانی در سطح A1 را داشته باشد تا بتواند مجوز ورود و اقامت دریافت کند. پس از ورود به آلمان، همسر دانشجو تحت شرایطی مجاز به کار بوده و فرزندان امکان ثبت‌نام در مدارس دولتی و استفاده از خدمات عمومی را خواهند داشت.

جمع بندی پیرامون تحصیل در مقطع کارشناسی آلمان

می‌توان نتیجه گرفت که تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان نه تنها فرصت‌های تحصیلی عالی و به‌روز را فراهم می‌کند، بلکه امکان تحصیل رایگان در مقطع ارشد، در بهترین دانشگاه‌های دولتی این کشور را نیز مهیا می سازد. با فراهم کردن شرایط ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان و ارائه مدارک لازم می‌توان به‌راحتی برای پذیرش اقدام کرد. بسته به ضوابط مؤسسه آموزشی، ادامه تحصیل کارشناسی ارشد در رشته غیرمرتبط در آلمان نیز در بسیاری از گرایش‌ها امکان‌پذیر است. افزون بر این، فهرست رشته‌های کارشناسی ارشد در آلمان به حدی گسترده است که باعث می‌شود دانشجویان با سوابق و علایق متنوع، فرصت انتخاب برنامه تحصیلی مورد نظر خود را داشته باشند. در نهایت، شرایط سنی کارشناسی ارشد در آلمان به‌گونه‌ای انعطاف‌پذیر است که اکثر افراد واجد شرایط می‌توانند بدون محدودیت خاصی برای تحصیل فوق لیسانس در آلمان ثبت‌نام کنند.

موسسه مهاجرتی اریکا با تکیه بر دانش و تخصص در حوزه‌ مهاجرت تحصیلی به کشور آلمان، خدماتی از جمله مشاوره رایگان، نگارش رزومه و تدوین انگیزه‌نامه را ارائه می‌دهد تا دانشجویان در مسیر پذیرش دانشگاه‌های آلمان موفقیت بیشتری کسب کنند. پشتیبانی حرفه‌ای، تحلیل دقیق سوابق تحصیلی و راهنمایی مرحله‌به‌مرحله درانتخاب موسسه و دانشگاه مقصد، از جمله خدمات اریکا در این مسیر است.

ما همواره در کنار شما هستیم تا این مسیر مهم را بدون چالش سپری کنید.