در این مقاله به سیستم پرداخت مالیات در آلمان و جزئیات آن میپردازیم.
در همه کشورهای دنیا مالیات ها مهمترین منبع درآمد دولت جهت انجام مسئولیت ها و و وظایفش به حساب می آیند و انجام این وظایف بدون درآمدهای مالیاتی امکان پذیر نیست. مالیات معمولاً برای مهدهای کودک، مدارس، دانشگاه ها، بیمارستان ها، ساخت و ساز جاده ها، حقوق معلمان، افسران پلیس، آتش نشان ها و…. مصرف می شود.
از طرفی دولت سعی بر این دارد که با ایجاد سیستم مالیاتی عدالت اجتماعی را ارتقا دهد از همین رو افرادی با درآمد بیشتر نسبت به افرادی که پول کمتری دارند، مالیات بیشتری پرداخت خواهند کرد.
مالیات دهندگان
به طور کلی چون همه افراد هنگام خرید به عنوان مصرف کننده موظف به پرداخت مالیات بر فروش هستند، می توان گفت همه کسانی که در آلمان هستند مالیات پرداخت می کنند.
عموما اصطلاح مالیات دهندگان به افراد یا شرکت هایی که مالیات برعایدات (مالیات بر درآمد) پرداخت می کنند اطلاق می شود که برای کارکنان همان مالیات بر حقوق و دستمزد است. شرکت های بزرگتر مانند GmbH یا AG موظف به پرداخت مالیات های شرکتی و تجارتی نیز هستند.
علاوه بر مالیات عمومی سایر مالیات های پرداختی هر فرد بستگی به شرایط وی دارد مثلا مالیات مربوط به نگهداری حیوان خانگی و مالیات اتومبیل و ماشین آلات که دارندگان آنها باید پرداخت کنند.
شماره شناسایی مالیات در آلمان
شماره شناسایی مالیات در آلمان یک شماره ۱۱ رقمی است که به صورت جداگانه به هر فردی که در آلمان اقامت دارد یا مجبور به پرداخت مالیات در آلمان است، اختصاص داده شده و در طول زندگی او معتبر خواهد بود.
این شماره با هدف تسهیل ارتباط با اداره امور مالیات در آلمان در نظر گرفته شده و در زمان اعلام گزارش یا درخواست به اداره مالیات در آلمان و برای اظهارنامه مالیاتی مورد نیاز می باشد.
این شماره پس از ثبت اقامت در اداره شهرداری از طریق پست ارسال میشود و در صورت فراموش کردن می توان در برگه تسویه مالیاتی سالانه یا اعلامیه ارزیابی مالیات آن را یافت.همچنین می توان آن را از اداره امور مالیات مرکزی فدرال درخواست کرد.
انواع مالیات در آلمان
مالیات بر درآمد (Einkommenssteuer) در آلمان
هم کارفرمایان و هم کارگران موظف به پرداخت این مالیات هستند و از مجموع درآمد دریافتی آنان در یک سال محاسبه می شود، این مالیات بیشترین درآمد مالیاتی دولت را در بر میگیرد و به همین سبب مهمترین مالیات در آلمان است. این درآمد برای کارمندان حقوق آنها و برای افرادی که کار آزاد دارند درآمدی است که از بابت کرایه خانه ها و دکان ها به دست آمده است.
مالیات بر درآمد در آلمان به ۷ نوع درآمد تعلق می گیرد که عبارتند از:
- درآمد از کار مستقل
- درامد از کار با یک کارفرما
- تجارت
- کشاورزی و جنگلداری
- درآمد از سرمایه
- رهن و اجاره
- سایر درآمدهای ذکر شده در قانون مالیات بر درآمد مانند حقوق بازنشستگی و…
درآمدهایی که به آنها مالیات تعلق نمی گیرد عبارتند از:
- کمک هزینه به والدین
- کمک هزینه بیکاری
- بافوگ ( کمک مالی برای دانشجویان)
- بورس تحصیلی
- درآمد پایین تر از کمکهای پایه (این میزان به صورت سالیانه تعیین شده و در سال ۲۰۱۹ برای مجردین سالیانه ۹۱۰۸ و برای متاهلین سالیانه 18336 یورو می باشد.)
- مینی جاب ها با ۲۰ ساعت کار در هفته و درامد ماهیانه ۴۵۰ یورو ( به شرط عدم افزایش درآمد)
بجز موارد بالا همه افراد مقیم آلمان که در اداره احوال نفوس ثبت نام کردهاند، باید برای همه درآمدهای بیشتر از کمک های پایه خود (حتی درآمدهای کسب شده در خارج از آلمان) مالیات پرداخت کنند.
مالیات بر حقوق و دستمزد
برای کارمندان مالیات بر درآمد به صورت مالیات بر حقوق و دستمزد تعریف میشود که به صورت خودکار توسط کارفرما از حقوقشان کسر می گردد و به اداره امور مالیات منتقل می شود. میزان پرداختی این مالیات به عوامل مختلفی مانند وضعیت تعهد و معافیتهای مالی و کلاس مالیاتی فرد بستگی دارد.
کلاس های مالیاتی
کارمندانی که با یک کارفرما قرارداد دارند (مالیات بر حقوق و دستمزد پرداخت می کنند)، بر اساس میزان دریافتی ماهانه و میزانی که مستقیم به اداره مالیات در آلمان منتقل می شود به شش کلاس مالیاتی تقسیم می شود که این امر به محاسبه حقوق و دستمزد کارمند توسط کارفرما کمک می کند.
اداره امور مالیات با توجه به مشخصات زندگی و درآمد فرد او را در یکی از این شش گروه قرار می دهد:
- کلاس مالیاتی اول: این کلاس متعلق به کارمندان مجرد بیوه و مطلقه است که به تنهایی زندگی می کنند.
- کلاس مالیاتی دوم: این کلاس دربردارنده پدران یا مادران و مجردی است که به همراه فرزندشان (بدون یک بزرگسال دیگر) در یک آپارتمان زندگی می کنند و حق دریافت حقوق کودک را دارند. در این کلاس مقدار مالیات نسبت به کلاس اول کمتر است.
- کلاس مالیاتی سوم: این کلاس شامل دو گروه از کارمندان است:
1. افرادی که همسرشان فوت شده ( بیوه) و در سال فوت یا سال بعد از آن هنوز مجددا ازدواج نکرده اند.
2. افرادی که همسرشان بیکار بوده و یا کاری با درآمد ناچیز داشته باشند که در این صورت همسر فرد به طور خودکار در کلاس مالیاتی پنجم قرار میگیرد. - کلاس مالیاتی چهارم: این کلاس به زوجین متاهل اختصاص دارد. افراد به مرز ازدواج به طور خودکار عضو کلاس مالیاتی چهارم می شوند که در صورتی که زوجین حقوق مشابهی داشته باشند مفید است.
- کلاس مالیاتی پنجم: متعلق به افراد متاهل است که همسرشان در کلاس سوم قرار دارد.
- کلاس مالیاتی ششم: مختص افرادی است که علاوه بر شغل خود به کار جانبی دیگری نیز مشغول باشند.
در صورت تغییر شرایط زندگی (فوت یا جدایی از همسر، ازدواج، تولد فرزند، اشتغال به کار جانبی)، امکان تغییر کلاس مالیاتی وجود دارد. هر فرد معمولا فقط سالی یک بار و حداکثر تا تاریخ ۳۰ نوامبر می تواند کلاس مالیاتی خود را تغییر دهد.
مالیات بر ارزش افزوده ( مالیات فروش)
این مالیات در آلمان به تمام کالاها و خدماتی که فروخته می شوند، تعلق میگیرد و یکی از مهمترین منابع درآمدی دولت به حساب می آید. میزان این مالیات ۱۹% ( و گاهاً ۷%) است که به قیمت محصول یا خدمات افزوده می شود و توسط خریدار پرداخت شده و سپس توسط فروشنده به اداره امور مالیات پرداخت می گردد.
مالیات شرکتی
این نوع مالیات به افرادی که یک ثبت شرکت تجاری سهامی ( مانند یک GmbH ) داشته اند و از این طریق کار می کنند، تعلق می گیرد. به بیان سادهتر مالیات شرکتی، مالیات بر درآمد برای اشخاص حقوقی است و اساس آن درآمد سالیانه شرکت به عنوان یک فرد حقوقی است.
مالیات تجارتی
این مالیات به همه فرادی که تجارت می کنند (به جز افرادی مانند وکلا، پزشکان، روزنامه نگاران، گرافیست ها، هنرمندان و همه کسانی که برای خود کار کرده و فقط ارائه خدمات می کنند)، تعلق می گیرد. این مالیات در آلمان مهمترین منبع درآمد شهرداری است. این پول را برای ساخت و تعمیر جاده ها، فضای سبز، پارکینگ ها و زیرساخت ها جهت سهولت کار شرکت ها پرداخت می شود.
مالیات کلیسا
مالیات کلیسا منبع اصلی درآمد کلیساهای بزرگ مسیحی در آلمان است که اعضای جوامع مذهبی (اعم از کلیساهای پروتستان، کاتولیک، ارتودکس، کلیساهای آزاد، کنیسه های یهودی و…) که رسما به عنوان یک مرجع قانونی در دولت به ثبت رسیده باشند، فارغ از تابعیت شان موظف به پرداخت به آن هستند. میزان این مالیات در ایالت های بایرن و بادن-وورتمبرگ ۸% و در سایر ایالت های فدرال ۹ درصد از مالیات بر درآمد سالیانه است.
در برخی از کلیسا های رسمی مالیات دریافت نشده ویا توسط خود کلیسا جمعآوری میشود.در موارد دیگر این کار به عهده اداره مالیات است.
همه افرادی که در شهرداری آلمان ثبت هستند (حتی کسانی که خارج از آلمان سکونت دارند)، موظف به پرداخت این نوع مالیات هستند. اگر فرد کلیسا یا مجمع مذهبی خود را ترک کرده و یا درآمد سالیانه او کمتر از ۹ هزار یورو باشد از پرداخت مالیات کلیسا معاف میشود.
مالیات کلیسا برای مسلمانان
همانطور که گفته شد فقط مجامع مذهبی ثبت شده در دولت می توانند از اعضای خود درخواست مالیات کلیسا داشته باشند و در حال حاضر دو مسجد بزرگ در آلمان ثبت شده اند که از اعضای خود مالیات دریافت نمی کنند به همین دلیل مسلمانان از پرداخت مالیات کلیسا معاف است.
مالیات کالاهای وارداتی و صادراتی
اشخاص برای تجارت صادرات و واردات در آلمان، باید با دفاتر و مقامات گمرک در تماس بوده و قبل از وارد و صادر کردن کالا با توجه به نوع کالا و کشورهایی که با آنها تجارت می کند، از محدودیت های اعمالی و مالیات پرداختی مطلع شوند.
کشورهایی که افراد آلمانی با آنها تجارت میکنند به دو دسته تقسیم میشوند:
1. کشورهای عضو اتحادیه اروپا
به طور کلی جابجایی و صادرات و واردات کالا در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا آزاد است. به جز در مورد کالاهای خاص مانند گیاهان، اجناس آنتیک، سلاح، مواد شیمیایی و داروها که علاوه بر مقررات مالیاتی (درخواست شماره ثبت مالیاتی و داشتن اعلامیه تسویه مالیات در آلمان)، قوانین سختگیرانه تری نیز موجودند و باید گمرک شوند.
2. کشورهای غیر اروپایی
در صورت درخواست واردات و یا صادرات از یک کشور خارج از اتحادیه اروپا به آلمان در ابتدا باید با اداره گمرک تماس گرفته شده و درخواست شماره EORI_Number beant ragen شود. سپس بسته به نوع کالا و کشور طرف تجارت باید با گمرک، اتاق بازرگانی و اتاق صنایع دستی درباره محدودیت ها مشورت شود.
کالاهای خاص از قبیل مواد مخدر، اسلحه و مهمات و برخی مواد شیمیایی و داروها نیازمند مجوز های بسیار خاص است.
اظهارنامه مالیاتی یا ارائه گزارش مالیات در آلمان
الزام ارائه اظهارنامه مالیات در آلمان ( گزارش تسویه مالی و ثبت درآمد) به عوامل متفاوتی وابسته است ولی به طور کلی ارائه این اظهارنامه برای کارآفرینان و کسانی که کار آزاد می کنند، به دلیل اطمینان از اعلام درآمد و پرداخت مالیات در آلمان ضروری است.
افرادی که به صورت آزاد کار میکنند، میتوانند هزینههایی که برای پیشبرد حرفه یا تجارت خود پرداخت کردهاند (مانند هزینه خرید لپ تاپ، سفر، تلفن همراه ،لوازم اداری مورد نیاز و پول ترانسپورت) را از مالیات شان کسر کنند.
پرداخت مالیات در آلمان برای کارمندان ادارات و شرکت ها که حقوق مشخصی دارند، به صورت کسر از حقوق توسط کارفرما و پرداخت مستقیم به اداره مالیات انجام می شود. لزومی به ارائه گزارش مالیاتی وجود ندارد مگر در شرایط خاص که عبارتند از:
- کارمند بودن زوجین و انتخاب کلاس های مالیاتی ۳ و ۴
- یکی از زوجین هزینه های سفر، پول اوسبیلدونگ یا کمک هزینه معلولیت را در اداره امور مالیات در آلمان ثبت کرده باشد.
- وجود منبع درآمد علاوه بر حقوق ماهیانه (به عنوان مثال اجاره آپارتمان با دریافتی بیش از ۴۱۰ یورو در سال)
- کار کردن با چند کارفرما و مشخص نبودن دستمزد
- دریافت هزینه های دیگر (اگر مانند کمک هزینه والدین، مزایای بیماری و مزایای بیکاری) وی علاوه بر حقوق عادی
- طلاق گرفتن و ازدواج مجدد در همان سال
- سکونت همسر در یکی از کشورهای اتحادیه اروپا و وجود محدودیت جهت پرداخت مالیات که نیاز به ثبت این موضوع در گزارش مالیات فرد باشد
- وجود ضرر یا منفعت که نیازبه پرداخت یا دریافت پول است.
کارمندان می توانند به صورت داوطلبانه اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت و ارائه کنند. آنها می توانند با اعلام هزینههای اضافی پیشبرد امور که به آن مالیات تعلق نمی گیرد و ارائه مدارک و صورتحساب های پرداختی آن در اظهارنامه و کسر این هزینه از درآمد سالیانه توسط اداره مالیات مقدار مالیات تعیین شده را کاهش دهند.
هزینه های کاهش دهنده مالیات برای کارمندان و افراد دارای مشاغل آزاد به سه دسته تقسیم می شوند:
- هزینه های تبلیغاتی: هزینه هایی که جهت پیشبرد شغل فرد انجام می گیرد. مانند هزینه سفر و هزینه های یادگیری و ظرفیت سازی
- هزینه های ویژه: هزینه های خصوصی مانند کمک مالی به سایرین، هزینه های بیمه و مراقبت های طولانی مدت و
- هزینه های مراقبت از کودک
- هزینه های غیر معمول: هزینه های پیش بینی نشده که فرد مجبور به پرداخت آن است، مانند هزینه بیماری
نحوه ارائه گزارش مالیاتی
اگر فرد صاحب یک شرکت یا شاغل در بخش آزاد باشد، باید اظهارنامه خود را به صورت الکترونیکی تهیه و ارسال کند که از دو طریق امکان پذیر است:
1. درگاه اینترنتی مدیریت مالیات آلمان (Elster):
از این تعریف فرد خود را با استفاده از شماره شناسایی مالیات در آلمان و آدرس ایمیل خود ثبت و تایید می نماید.
2. استفاده از نرم افزارهای مالیاتی:
این برنامه ها فرد را در تهیه و ارسال اظهارنامه ها کمک می کنند و از Elster آسان تر هستند مانند برنامه جامع smartsteuer
کارمندان نیز می توانند به صورت داوطلبانه (در صورتی که درآمد دیگری که بیش از ۴۱۰ یورو باشد، نداشته باشند)، از همین طریق اقدام کنند.
3.تکمیل دستی اظهارنامه:
در صورت تمایل فرد می تواند فرمهای مخصوص را از دفتر امور مالیات در آلمان و یا به صورت آنلاین تهیه کرده و پس از تکمیل، آن را از طریق پست ارسال کند و یا شخصی به اداره مالیات برساند.
4. مراجعه به یک سازمان کمک کننده در بخش مالیات یا تماس با مشاور مالیاتی:
برای مثال یک مشاور را می توان در وب سایت www.datev.de پیدا کرد. هزینه های مشاور مالیاتی متغیر است.
5. عضویت در انجمن های کمک در امور مالیات:
این انجمن ها اجازه ارائه مشاوره به افرادی که بیزینس دارند یا به صورت مستقل کار میکنند را ندارند و فقط کارمندان می توانند با پرداخت هزینه عضویت (که نسبت به هزینه مشاوران مالیاتی کمتر است و به درآمد آنها بستگی دارد)، برای امور مالیاتی خود از آنها کمک بگیرند.
هزینه هایی که برای نرم افزارهای مالیاتی و مشاور مالیاتی پرداخت میشوند میتوانند از مالیات کسر شوند.
زمان ارائه گزارش مالیات در آلمان
اشخاصی که ارائه گزارش مالیاتی برای آنها ضروری است، برای ارائه گزارش هر سال تا ۳۱ جولای سال آینده فرصت خواهند داشت. در صورت تهیه گزارش توسط مشاور مالیاتی این فرصت بیشتر خواهد بود.
همچنین در موارد استثنایی امکان درخواست تمدید مهلت به صورت کتبی وجود دارد که پذیرش یا عدم پذیرش آن به عهده کارمند اداره مالیات است.
در صورت ارائه داوطلبانه گزارش مالیاتی زمان موجود برای تکمیل و ارائه آن چهار سال است. بهتر است ارسال اظهارنامه به روزهای پایانی موکول نشود زیرا پروسه تایید روند درخواست چند روز زمان نیاز دارد.
هزینه تاخیردر پرداخت مالیات در آلمان
در صورت عدم تهیه و ارسال اظهارنامه در زمان مقرر، ممکن است هزینه تأخیر گرفته شود که تصمیمگیری درباره دریافت یا عدم دریافت این هزینه به عهده کارمند اداره مالیات است. چنانچه این تأخیر به ۱۴ ماه برسد، دریافت هزینه تاخیر قطعی و مطابق ماده ۱۵۲ قانون مالیات در آلمان به میزان ۲۵ یورو برای هر ماه تأخیر است. علاوه بر این اداره مالیات قادر به جریمه فرد به میزان ۱۰۰ تا ۵۰۰ یورو خواهد بود.
جریمه عدم پرداخت مالیات در آلمان
به جز مالیات بر حقوق و دستمزد که از حقوق کارمندان کسر می شود، در بقیه موارد اشخاص مسئول پرداخت مالیات و ثبت درآمد خود هستند که در صورت عدم پرداخت، پرداخت کمتر و تقلب با جریمه های سنگین فرار مالیاتی و در موارد خاص با حبس تا ۱۰ سال مواجه خواهند شد.
تخفیف های مالیاتی برای خانواده ها
- کمک هزینه والدین: این کمک هزینه به والدینی که بعد از تولد فرزندشان تصمیم عدم اشتغال یا اشتغال کمتر می گیرند، تعلق می گیرد. مبلغ آن به درآمد آنها وابسته بوده و با تغییر کلاس مالیاتی قابل افزایش است.
- در صورتی که فرد در مرخصی پدر یا مادر شدن قرار دارد، می تواند کلاس مالیاتی سه را انتخاب کند. این درخواست تغییر کلاس باید حداکثر ۷ ماه قبل از شروع تعطیلات انجام شود.
- کمک هزینه کودکان: والدین میتوانند با ارائه درخواست خود به اداره کمک به خانواده، برای هر کودک خود حداقل ماهیانه ۱۹۴ یورو کمک هزینه کودک دریافت کنند. همچنین افراد کم درآمد میتوانند تقاضای کمک هزینه اضافی کودک داشته باشند.
- کمک هزینه مراقبت از کودک و آموزش: این کمک هزینه به جهت کمک به والدین برای هزینه های مراقبت از فرزندانشان اعطا می شود. والدین می توانند دو سوم هزینه های مراقبتی فرزندشان را به عنوان هزینه های ویژه، هزینه نگهداری حرفه ای از فرزند (به عنوان هزینه های استثنائی) و آموزش حرفه ای برای فرزند بزرگسال خود را از مالیات کسر کنند.
- کمک هزینه والدین مجرد: هزینه به پدر یا مادر های مجرد یا تنها که حق دریافت کمک هزینه کودک را دارند، تعلق می گیرد.
- تقسیم مالیاتی بین پارتنر ها: برای همسران یا افرادی که با یکدیگر مشارکت دارند، امکان ارائه اظهارنامه به صورت مشترک وجود دارد. در صورتی که درآمد یکی از طرفین بیشتر باشد، این تقسیم مالیاتی ارزشمند است. انجام این کار با تهیه بیانیه مالیاتی مشترک و انتخاب گزینه مالیات مشترک در صفحه اول اظهارنامه امکان پذیر است.
- هزینه پرستاری: در صورت رسیدگی فرد به یکی از اعضای خانواده که نیاز به پرستاری و مراقبت دارد، میتواند مبلغ مشخصی از درآمد خود را به عنوان کمک پرستاری از مالیات معاف کند.